Digitale Fotografie Vakantie

Hasselblad XCD F/4 45P test

Hasselblad XCD 4/45P: veel voor relatief weinig
Patrick Mollema 28-01-2022
Een Hasselblad camera kopen is één,maar dan heb je nog objectieven nodig. Dat is echt nummer twee in het verhaal.

Mijn budget was bijna op. Ik heb dan wel vier oude Carl Zeiss objectieven voor de Hasselblad V serie. En die doen het heel aardig met de nieuwe 907CXII en 50C, maar ik zag voorbeelden voorbij komen die ik kwalitatief met de oude Hasselblad objectieven toch echt niet kon halen. Er moest en zou toch tenminste één objectief moeten komen ooit de XCD lijn van Hasselblad. De nieuwste lijn objectieven voor de nieuwe camera's van Hasselblad. Moderner. lichter, maar vooral ook een hogere resolutie.

Deze zijn gemaakt voor de de X1D en Ii versie en voor de 907 camera's. Een nieuwe begin voor Hasselblad. Die haar verleden niet weggooit, want de oude objectieven kun je gewoon blijven gebruiken middels een XF adapter, maar de oude objectieven zijn niet zo goed als de nieuwste. En dat is ook logisch. Er is in 20-50 jaar tijd wel het een en ander veranderd. En van film naar digitaal en binnen het digitale zijn de resoluties vergeleken met 1995 enorm omhoog gegaan.
Stacks Image 16
Maar met welk objectief ga je dan beginnen? Nou dat was voor mij heel simpel. De enige die ik nog kon betalen. En dat werd dus de 45 mm F/4 P lens van Hasselblad. Voor Hasselblad een enorm goedkope lens. Iedere objectief kost veel meer dan 3000 euro, maar deze kun je kopen voor "slechts" 1149 euro. Een soort kitlensje. Maar dan wel een dure. Al hoewel? Als ik naar sommige prijzen kijk van vergelijkbare objectieven van Canon, Nikon en Sony, dan valt het nog reuze mee. Canon verkoopt een 50 mm voor het dubbele van het door Hasselblad gevraagde bedrag. Kortom de Hasselblad 45mm F/4 is bijna een buitenkansje. Nee dan he je geen F/1.2 maar wel een veel hogere scherpte.

Nu is 45 mm op een Hasselblad medium formaat camera geen echte 45 mm. Eigenlijk is het 35 mm als je heet gaat omrekenen naar spiegelreflex. Hmmm, mooi bruikbaar voor vele dingen. Ik kan er landschappen mee fotograferen. Portretten denk ik net niet, maar dat zullen we wel zien. En product fotografie, hmmm wel erg kort daarvoor qua brandpunt. Maar heel lang erover nadenken had geen zin. Want voorlopig kan ik de andere Hasselblad lenzen uit de XCD lijn toch niet betalen. Er viel niet zoveel te kiezen. We gaan het allemaal bekijken, want ik heb het wel gedaan.
Stacks Image 130
Ik heb de lens en camera nu een maand of 5 en doe er ongeveer alles mee. Dat is een hele vreemde gewaarwording. Het doet me denken of ik weer in het eerste jaar van de MTS fotografie zit. Daar namen de leraren alle objectieven in beslag en lieten je beteuterd achter met slechts een 50mm op je camera. Dat was het dan. Met de bijvoeging: "ga die lens maar eens goed leren kennen". Daar waren wij het uiteraard als leerlingen niet mee eens, maar de leraren waren onverbiddelijk. Em heel af en toe mocht je een keer met iets anders fotograferen als het echt niet anders kon.

Op diezelfde basis van werken val ik nu 40 jaar later weer terug. Doe het maar met wat je hebt. En het gaat wonderbaarlijk goed. Ik kan er echt bijna van alles mee. Ik zal zometeen heel wat verschillend werk laten zien. Maar… werken met slechts één objectief is zo goed voor je fotografie in het algemeen. Je gaat veel puurder fotograferen. Uitdiepen wat je hebt en niet te snel iets anders erbij kopen. Dat zouden veel meer mensen moeten doen.

De voornaamste reden, behalve dan budget tekort, is dat ik perse wilde door kunnen gaan met de mise en scene foto's waar ik hier regionaal inmiddels wel heel erg bekend mee ben. Dat moest ik blijven kunnen schieten. Altijd vrij dicht op het onderwerp maar ook veel van de omgeving laten zien. Letterlijk de eerste foto die ik op de dag maakte dat ik de camera en objectief binnenkreeg was de onderstaande.
Stacks Image 126
Hmmm, niet slecht voor een eerste foto. Vooral het bepalen met welk diafragma ik genoeg scherptediepte zou hebben was een tricky keuze. Al hoewel ik vroeger heel veel met Hasselblad heb gewerkt was dat inmiddels wel lang geleden. Hoe zat het ook alweer? Ik moest weer even warm draaien. Maar het was de juiste. F/11 was genoeg in deze foto. Ik had een beetje veilig gespeeld. Geholpen door sterke flitsers. F/11 kiezen is één, maar je flitsers moeten wel genoeg licht kunnen bieden om dei F/11 met voldoende licht aan te kunnen. Dat ging precies. Want het was ook nog een keer een foto midden op dag.

Maar goed, een beetje veilig gefotografeerd.
Stacks Image 132
Grote groepen in hun omgeving fotograferen is waar ik veel voor gevraagd word. Daar is de XCD45 4/45 P uitermate geschikt voor. Een grote groep erop zetten, maar ook veel van de omgeving laten zien. Dat is wat men leuk vind in mijn fotografie. Naar spiegel reflex maatstaven is de 45 mm om te rekenen naar 35 mm voor spiegelreflex. Zelfs met een ingebouwde crop vanuit de 907 CX hou je genoeg over om de onderwerpen erop te kunnen zetten. Het is ook dankzij de lens in combinatie met de camera dat de kleuren er zeer natuurgetrouw uitzien. Natuurlijk kun je in RAW nog alles aanpassen, maar ik wil juist zo dichtbij de natuurlijke Hasselblad kleuren blijven. Die zijn zo mooi in mijn ogen en zo natuurlijk. Dat is waar ik de camera voor heb gekocht. De ongelofelijk mooie en echte kleuren.
Stacks Image 136
Alle boeken die vertellen dat je landschappen moet schieten met een groothoek zijn per definitie overbodig. Dat kun je helemaal niet zo stellen. Want hoe je een landschap schiet hangt af van wat voor een soort landschap er voor je voeten te aanschouwen valt. Nou is de XCD4/45P van nature een gematigde groothoek. Dus ja, je kan er ook landschappen mee fotograferen. Nou is de bovenstaande foto wel een behoorlijke crop foto. Dit wat je ziet ligt ver weg. Dat is normaal gesproken het betere tele lens werk. Maar die heb ik niet voor de Hasselblad. Dus dan maar croppen. Met 50 miljoen grote pixels kan dat makkelijk. Niet dat je de camera en objectief daarvoor koopt, het is eigenlijk onjuist gebruik van je apparatuur, maar het kan makkelijk. Hey, als je niets anders hebt, dan moet je soms wel. Zie het maar te doen met die ene lens!
Stacks Image 140
In de aloude traditie van een Robert Doisneau en Henri Cartier Bresson is straatfotografie natuurlijk de lens voor buiten in de stad op straat. Dus dat kan er ook al mee. Waar kwam die kip vandaan? Nou die liep er gewoon. Al dat gezeur over langzaam scherpstellen met het Hasselblad systeem. Ja, hij is niet snel. Maar snel genoeg om een voorbij razende kip te fotograferen. Je kan wel degelijk het beslissende moment fotograferen. Verwacht geen scherpstel snelheden als met een Sony @7III. Zeker niet. Maar gewoon even anticiperen op iets wat er toevallig gebeurd voor je op straat is heel goed mogelijk. Dus straat fotografie kan ook al met de XCD 4/45P.

En kijk weer eens naar die mooie en natuurlijke kleuren.
Stacks Image 144
Studio fotografie is voor mij ook een belangrijke tak van fotografie. Ik heb wel een ander en veel ouder Hasselblad objectief. Die kan ik hiervoor ook gebruiken, maar die haalt het niet qua scherpte vergeleken met de XCD 4/45P. Dus als het even kan pak ik toch de laatst genoemde. Met de oude Hasselblad 135 mm moet ik in de nabewerking meer verscherpen dan mij lief is. En dan wordt het wel scherp, maar een verkeerd soort scherpte. Een onnatuurlijke. Zoals je vaak ziet bij onjuist systeem camera gebruik en de rat race van welk merk maakt de scherpste foto's. Die race vliegt helemaal de bocht uit met dank aan alle Youttube kanalen over fotografie. Echte scherpte is zachte scherpte. Daar hoor je ze nooit over. En voor zachte ultra's scherpe foto's moet je bij Hasselblad zijn. Het is zo scherp dat het weer zacht wordt. dat is echte scherpte. En natuurlijk heeft het formaat van een beeldsensor ook daarop invloed. Dus ook voor bovenstaande foto heb ik toch de XCD 4/45P uit de koffer gepakt.

Zorg ervoor dat je de camera recht houdt en je hebt geen enkele vertekening. Het doet me een beetje denken aan de de oude Hasselblad SWC. Nog uit de film fotografie tijd. Als je die kaarsrecht hield had je 0,0 vertekening en wijkende lijnen. Ik heb daar veel mee gewerkt. Onder andere de foto die dienst als mijn handelsmerk voor deze website. De fotograferen man die een kasteel fotografeert is daarmee gemaakt. Deze XCD4/45P lijkt qua gebruik erg op de oude SWC camera.

En je kunt vanaf 30 ongeveer centimeter scherp stellen. Lekker dichtbij dus. Het maakt de lens heel erg veelzijdig.
Stacks Image 160

Camera en objectief recht houden en je hebt geen last van wijkende lijnen en of vertekening.

Stacks Image 148
Iets wat mij meer verraste is dat er wel degelijk portretten mee geschoten kunnen worden. Weer volgens hetzelfde principe. Houd de lens zo recht mogelijk en werk op neushoogte. Dan krijg je geen groothoek vertekening. Ja, je moet nauwkeurig werken maar dat moet je sowieso als je met midden formaat aan de slag gaat.

Kijk weer eens naar de mooie en natuurlijk kleuren. Ja, in RAW blijft het een interpretatie, maar je moet na het goed instellen van je Kelvin waarde eigenlijk zo weinig mogelijk doen aan de kleuren. Die zijn dan gewoon al goed en betrouwbaar.

Bouw kwaliteit

Gewoon top. Ik kan er weinig meer over zeggen. Hasselblad maakt ze niet zelf. Dat wordt gedaan door de firma Nittoh uit Japan. Ik kende ze ook niet. Voorheen was dat altijd Carl Zeiss. Voor zover ik weet heeft Hasselblad nog nooit zelf objectieven gebouwd. Ze gaan altijd in zee met de best mogelijk lenzen boer. En dat is dus Nittoh. En als een objectief in Japan gebouwd wordt heeft dat toch nog steeds altijd mijn voorkeur boven China of Taiwan of de Filipijnen. De echte glas slijpers zitten in Japan maar ook in Duitsland.

De XCD4/45P is licht en stevig tegelijk. Het geeft vertrouwen wanneer je deze oppakt. Uiteraard met een metalen bajonet. Die droogt niet uit zoals een plastic bajonet met de kans op afbreken. Nee een bajonet moet van aluminium of metaal zijn. Punt.

Het objectief is ultra scherp. Het is het mooiste objectief wat ik ooit gezien heb. En dan weet ik wel dat er nog mooiere en beter objectieven te koop zijn bij Hasselblad, maar dit is voorlopig waar ik het mee moet doen. Dan is er nog een andere lens van Hasselblad, de 45 mm F/3.5. Waarom die er nog is? Geen idee. Ik denk een denkfoutje bij Hasselblad. Met de 4/45P hebben ze de markt denk ik open willen trekken voor mensen zoals ik. Moet aan de camera kunnen kopen, maar dan nog een objectief erbij. Dus in plaats van de al wat oudere 45 mm F/3,5 hebben ze de XCD4/45 P in de markt gezet. Voor minder dan de helft van de prijs. Slimme zet. Het maakt het net even wat haalbaarder om te kunnen beginnen met Hasselblad. En daarna ga je maar rustig sparen voor je volgende objectief. Maar ze hebben je hiermee wel al over de streep getrokken. En als je eenmaal hiermee fotografeert dan wil je niets anders meer.

De XCD 4/45P klopt ook helemaal in combinatie met de 907CX. Het is een echte compacte eenheid. Die twee tezamen.

Leaf shutter

Dat moest ik nog uitleggen. Belangrijk. De sluiteer zit bij Hasselblad altijd in de lens. Nooit in de camera. In principe slijt je camera dus nooit. waar een gemiddelde systeem camera gegarandeerd wordt tot 150.000 of 200.000 opnames heb je hier geen omkijken naar bij Hasselblad. Omdat de sluiter niet in de camera zit, maar in het objectief.
Stacks Image 156
De leaf shutter gaat van binnen naar buiten open. Hierboven kun je dat mooi zien. het is dus niet alleen je diafragma maar ook je sluiter. Het grote voordeel is dat je met een leaf shutter veel minder vertekening hebt vergeleken met een gewone focal plane shutter zoals die in alle systeem- en spiegelreflex camera's aanwezig is. De sluiter is ook stiller en geeft minder beweging. Dat laatste merk je in de praktijk niets van.

Daarnaast heb je met flitsen niets meer te maken met de HSS (high speed synchronisation). Die heb je niet nodig. Iedere Hasselblad lens kan tot een 1/2000 e sec zonder HSS de flitsers probleemloos synchroniseren. Scheelt je weer een ding om aan te denken. En zelfs met oudere flitsers die toen nog niet zo snel waren kun je nog werken.

Toch is misschien wel het aller belangrijkste dat al je foto' per objectief gaan tellen en niet in je camera. De sluiter in je camera slijt sneller dan dat je per objectief de gemaakte foto's verdeelt. Een reden waarom ik nog steeds ook 40 jaar oude objectieven kan gebruiken.
De plussen
  • Ultra scherp
  • Op F/4 heel erg goed, maar ook op F/22
  • Vignettering, niet dus
  • Resolutie van 5600 lijnen op F/5.6 en F/8 ( dat is heel erg hoog)
  • Heel makkelijk en duidelijk handmatig scherp te stellen
  • Zeer redelijke prijs

De minnen
  • Met F/4 krijg je niet een hele mooie bokeh wanneer je wat verder weg zit van je onderwerp
Resumé:
Begin je met Hasselblad, dan moet je ook gewoon met dit objectief beginnen. Super kwaliteit voor een hele redelijke prijs.
Prijs:
Beeldkwaliteit:
Scherpte:
Bouwkwaliteit:
Vignettering:
Prijs kwaliteit verhouding:
8.5
10
9.7
10
10
10
Beoordeling 9.7